RANGGON PANYAWANGAN
Tribun Jabar, 23-25 Mei 2017
Bada solat subuh
di masjid téh henteu terus balik ka imah. Hayoh ngadon ngajanteng ngawaskeun saung
ranggon luhureun perumahan. Enya ogé masih poék, katingali belegbeg saung mah.
Kamari beurang ningali téh basa ngaliwat tas meuli pulsa di warung Ceu Imih. Masih
weweg jeung tambah nyari da puguh tihang awi jeung bilikna dipérnis, enya ogé diadegkeunna
20 taun katukang. Meureun awi jeung kaina anu bobo geus sababaraha kali diayuman.
Di hareupna ditulisan: SANGGAR SENI RANGGON PANYAWANGAN. Duka saha anu
nambahanana, da baheula mah ngaranna cukup RANGGON PANYAWANGAN.
Disebut ranggon
saenyana mah henteu matut, da puguh saung téh kolongna henteu pati jangkung.
Ngan lantaran diadegkeunna di lahan luhureun perumahan, jadi ti handap mah asa
luhur. Atuh Pa RW jeung Kang Dodo mupakat méré ngaran ka éta saung Ranggon
Panyawangan. Puguh atuh lamun geus nyawang pasawahan, pakebonan, pakampungan, solokan
tengah sawah, asa jararauh panineungan. Henteu kungsi aya anu protés ku ngaran
Ranggon Panyawangan. Barina ogé keur naon ngamasalahkeun anu henteu perlu.
Dua puluh taun
katukang basa mimiti diadegkeun, ranggon téh asal ngadeg jeung saayana lain
bohong. Harita kuring kakara kelas 3 SMP. Lantaran barudak henteu boga tempat ulin
matuh, Kang Dodo anu jadi Ketua Karang Taruna ngumaha lahan luhureun perumahan
ka Pa RW. Ari pék ku urut dépéloper dihempékeun asal dipaké keur umum. Der wé
diadegkeun ku saréréa. Barudak karang taruna marilu ngakutan awi ti sisi leuweung,
awéwéna nyieun konsumsi. Bapa-bapa anu garawé atawa daragang, pasosoré jeung
poé minggu mah marantuan. Awi mah ngabadeg di sisi leuweung, rék ngala sakumaha
ogé dihempékkeun ku Pa Kuwu.
Henteu kungsi
saminggu ranggon téh ngadeg. Poé minggu, bari sakalian kerja-bakti di
sabudeureun perumahan, maké numpeng sagala. Unggal gang, aya 13 gang di
perumahan téh, ibu-ibuna narumpeng. Pukul sapuluhan, tumpeng aya welasna
ngajajar di tengah ranggon. Pa RW pidato, dituluykeun ku Ustad Abu Hasan
ngadu’a, der wé balakécrakan. Puguh di jero tumpeng téh sagala aya. Daging
hayam, endog, témpé, tahu, kumeli. Tapi ari anu paporit mah angger asin, sambel
jeung jéngkol.
**
Aya Ranggon
Panyawangan téh keur perumahan kuring mah hiji berkah. Ti saprak Ranggon
Panyawangan ngadeg, sakabéh warga perumahan jadi boga tempat pikeun ngumpul.
Urang gang kahiji nepi ka gang katiluwelas, jadi alakrab. Barudak sakola,
baralik sakola téh ukur saelol ka imahna mah, ukur neundeun tas jeung dahar, tuluyna
mah ulin di Ranggon Panyawangan. Sakapeung aya anu henteu dahar-dahar acan, da
henteu kungsi lila indungna gogorowokan ngagentraan nitah dahar jeung ganti
baju. Sagala kaulinan diayakeun di buruan ranggon da enya lega. Ucing-ucingan,
pris-prisan, ngadu kaléci, sapintrong, diulinkeun kumaha raména. Lamun aya indung
anu gégéréwékan nyaram arulin di buruan da puguh panas, arulinna téh terus di
jero ranggon. Beklen, congklak, dam-daman, catur, atawa lamun manggih kartu
garapléh nurutan kolot.
Adan asar
barudak bubar da arék ngaji di masjid. Kuruncul barudak rumaja, awéwé lalaki,
ngariung sagala diobrolkeun. Tuluyna mah gigitaran bari nyanyi asal
ngahaleuang. Lagu anu biasana dihaleuangkeun lamun henteu lagu heubeul anu
babari konci gripna, lagu Sunda atawa dangdut. Sakapeung sok aya anu nyanyi
lagu-lagu Barat, tapi sok eureun sorangan sabada disurakan da puguh kekecapanna
ogé henteu matut, Inggris pérsi Leuweung Tiis téa.
Rumaja anu
gigitaran mah terus nyambung siligenti nepi ka peuting. Minangka reureuhna téh
kapotong magrib. Aya anu terus ka masjid ngadangu adan magrib téh, aya ogé anu
balik heula ngadon dahar. Tapi ku sakitu ogé kolot-kolot téh ngarasa reugreug. Henteu
hariwang barudakna kalibet narkoba, pésta oplosan, atawa tawuran. Ongkoh deui
Kang Dodo salaku Ketua Karang Taruna, rada leket kana solatna. Enya ogé kitu,
barudak awéwé anu milu ngariung di Ranggon Panyawangan jam salapan ogé biasana
disarusulan ku adina atawa ku indungna.
Lamun malem
minggu, ibu-ibu jeung bapa-bapa karaokéan, tangtu bari ngaliwet. Peuting
séjénna aya ogé jadwal cianjuran jeung tembang. Barudak rumaja diajar nyalung
sabada aya anu nyumbang calung.
**
Entong
ngabayangkeun perumahan Leuweung Tiis Endah siga perumahan di Jakarta atawa
Bandung atawa di kota kabupatén. Ieu mah perumahan gagal sisi Leuweung Tiis. Barudak
rumaja mah biasana nyarebut LTE, ngarah gaya cenah, singketan tina Leuweung
Tiis Endah.
Tadina LTE diadegkeun
pikeun pagawé pabrik stik. Tapi saacan LTE anggeus, pabrik stikna bangkrut.
Atuh imah di LTE téh karosong. Depeloperna henteu nuluykeun, da moal pipayueun
cenah perumahan sisi leuweung mah. Taun 1980 mimiti ngadegna LTE téh,
pangeusina bisa diitung ku ramo, cenah sagang téh ukur saurang dua urang. Taun
2000-an mah kaasup gegek, aya tilu ratus imahna anu kaeusi. Puguh harga imahna
murah pisan, ukur 4-5 juta. Anu garawé di Bandung atawa Cicaléngka, kapaksa
unjam-injeum da harga imah masih murah téa. Ayeuna maké aya anu nawarkeun 30-40
juta. Anu ngeusian waé imah kosong aya nepi ka ayeuna. Imah kosong anu henteu
puguh nu bogana da henteu embol-embol, terusna dikontrakeun lima ratus rébu nepi
ka sajuta sataunna ku tatanggana.
Lamun hayang
ningali masarakat miskin di Indonésia, perumahan LTE bisa jadi contona. Umumna imah
témbok batako henteu dipelur, hateup asbés henteu dilalangitan, kitu ti mimiti
dieusianana ogé. Umumna kolot-kolot téh garawéna dagang ngampar, ngojég, tukang
bas jeung ladénna, séles leuleutikan, gawé di bandar hui atawa di kebon, enya
ogé aya saurang dua uang anu jadi guru atawa pns séjénna.
Unggal waktu aya
hiji dua imah anu dirarapih, malah diréhab jadi agréng. Umumna imah pns anu
gajihna terus naék, imahna ogé maju ka weweg. Anu kaplingna ditambahan jadi
dua, malah jadi opat, ogé aya. Bumi Pa Lukman apan opat kapling, jadi siga
karaton di antara imah-imah butut sabudeureunana. Imah séjénna aya anu terus
diloténgkeun, dijieun garasina, jeung dipager jangkung. Enya ogé henteu karasa
sirik atawa nudingna, lamun aya tamu heug tunyu-tanya imah-imah agréng téa
jawabanna siga kieu: “Anu éta mah bogana pagawé pajak, anu itu mah pns-na di
tempat baseuh, ari anu ieu pajabat di dinas kabupaten.”
**
Ari kuring, ti leuleutik
ulin téh ampir unggal poé. Batur ulin jeung saha waé akur. Tapi sanggeus
rumaja, sanggeus mindeng idek liher di Ranggon Panyawangan, anu disebut dalit
téh jeung Jani, Hasan, Rido, Iwan, Putra. Unggal poé babarengan, dahar sapiring
nginum sagelas téh lain babasan.
Enya ogé kitu,
kakara yakin ayeuna, horéng sadalit-dalitna jeung sobat geuning henteu bisa
neuleuman haté anu pangjerona mah. Nepi ka sakola SMK, Iwan mah di SMUN, hirup
téh karasa resepna. Satamat SMK mimiti aya beungbeurat unggal ngariung di
Ranggon Panyawangan téh. Gigitaran, ceuceuleuweungan, ngaliwet atawa meuleum
sampeu, sakapeung eureun sakedapan. Aya anu dipikirkeun ku uteuk séwang-séwangan.
Kuring sorangan masih kapikiran kekecapan Bapa, “Geus lima bulan lulus sakola
téh. Nuluykeun sakola mah pimanaeun, néangan gawé atuh kaituh.”
Ngariung téh
saukur jeung Rido, Jani, Putra katut Iwan. Hasan mah ti tilu bulan katukang
gawé di Bandung. Ustad Abu Hasan ngajujurung ngalamar ka kantor-kantor. “Maneh
mah kudu geus macakal. Adi maneh téh aya genep urang deui. Jung, sugan waé aya milikna. Didu’akeun ku
Abu,” saurna.
Kuring anu
nganteur unggal isuk indit ka Bandung. Maké motor si kukut, bébék taun tujuh
puluhan. Ider-ideran ngurilingan Bandung, unggal isuk nyorétan lowongan kerja
dina koran, alhamdulillah aya anu narima jadi satpam. Enya ogé ari tempat
gawéna mah henteu cop jeung haté, tempat bilyar apan sok kabéjakeun ogé tempat
transaksi anu teu paruguh.
Sabulan ti
harita Hasan nélépon, ménta kuring datang deui ka Bandung, ka tempat indekosna.
Lantaran sorana aya ku miharep, henteu aya sari heureuy, kuring datang. “Tempat
bilyar téh gening leuwih parah ti anu disangka. Di tukangeunana téh horéng
kantor judi togel. Gawé téh jadi guligah. Solat waé henteu bisa, da puguh kalah
diseungseurikeun ku kabéh babaturan. Leuheung diseungseurikeun, apan unggal rék
solat téh dihalang-halang,” ceuk Hasan ngarahuh. Kuring henteu bisa kukumaha.
Ras inget ka Ustad Abu Hasan, apan sakitu panatikna. Apan ka anu tahlil atawa
muludan ogé nyebutna bid’ah da ngaaya-ayakeun anu euweuh.
Nasib Hasan téh
terusna mah jadi rusiah kuring sabatur-batur. Basa katitipan duit ti Hasan
pikeun kulawargana, kuring mah mikeunna ogé ka Ustad Abu Hasan bari tungkul.
Tuluy ngaléos gagancangan. Teu karasa di juru panon aya anu ngalémbéréh.
Iwan anu terusna
indit jauh bari mangtaun-taun cenah henteu balik. Iwan téh saenyana kuliah di Maranatha
di Bandung. Tapi duka kumaha dongéngna, ujug-ujug ménta dianteur ka Ciamis.
Horéng ka Ciamisna téh ngadon masantrén. Derekdek ngadongéngkeun, cenah geus
lila hayang baruntak ka bapana téh. Ti leuleutik bapana anu tutunjuk kudu
sakola ka dieu, kursus itu, nepi ka kuliah di Maranatha fakultas Ekonomi.
“Bapa mah anu
kapikiranana ngan duit jeung duit. Sagalana kudu jadi duit. Urusan ahérat mah
teu ngelemeng saeutik-eutik acan. Bapa teu apaleun beuki gedé mah barudakna ogé
henteu sukaeun direjekian cara kitu. Enya, ti mana atuh Bapa bisa ngadegkeun
imah agréng siga kitu, acan imah téh apan henteu hiji. Di Jogja tempat adi
kuliah, apan meuli imah, itung-itung inpestasi cenah. Di Bandung mah puguh ti
uing leutik ogé boga. Acan kebon jeung sawah aya 20 héktarna. Pimanaeun bisa
sakitu lamun tina gajih wungkul. Uing téh hayang tobat, hayang ngaleungitkeun
rejeki haram anu geus asup kana badan,” ceuk Iwan dua poé sanggeus cicing di
pasantrén.
Bapana Iwan téh
pejabat di instansi kabupatén anu ngadegkeun imah di opat kapling téa. Basa
kuring balik nganteur Iwan, bapana nyarékan laklak dasar, atuh ditambahan kuring
ogé dicarékan ku Amih. Lima taun ti harita, sanggeus bapana Iwan pangsiun,
tuluyna geringan. Basa kuring kaparengan balik, tuluy ngalongok anjeunna, mani
nangis ngadongéngkeun Iwan da cenah embung balik waé. Kuring nyusul ka Ciamis
bari mapatahan, kakara Iwan daék ngalongok kulawargana.
Henteu lila
sanggeus Iwan masantrén, Rido ogé indit ka Mataram, nuturkeun lanceukna anu
geus taunan gawé di ditu. Padahal mah Rido geus gawé di laboratorium di
Bandung. Masalahna, basa ngalamar Néng Wiwin, kolotna bet henteu satuju. “Abah
daék ngalamar mojang mana waé, asal ulah ka dinya,” saur bapana Rido.
Bapa Rido téh
kaasup ustad ogé, solatna biasa di madrasah anu perenahna di tungtung LTE, gang
anu katiluwelas. Ari Umina Néng Wiwin, apan ngajar Iqro di masjid. Jadi sacara
paham, Umi jeung Abina Néng Wiwin saperti Ustad Abu Hasan anu ngabid’ahkeun
tahlil. Ari Ustad Najib, bapana Rido, apan anu osok mingpin tahlil. Enya sok
kadangu aya pacogrégan di antara kolot ngeunaan tahlil jeung sajabana téh. Tapi
nepi ka kasusna Rido, barudak mah henteu nganggap serieus.
Ari Rido jeung
Néng Wiwin, bisa disebut aya haté kadua leutik ti SMP kénéh. Mimiti mah lamun aya
Néng Wiwin ka Ranggon Panyawangan, kakara katémbong kurudungna ogé, anu
gigitaran bari dangdutan téh sok langsung ngarobah laguna jadi kasidahan. Néng Wiwin
saukur imut ngadanguna. Ari Néng Wiwin, ceuk sasaha ogé hésé nimukeun deui
mojang anu geulis bawa ngajadi, henteu resep dipulas-polés tapi ku cai wudu ogé
meureun leuwih cahayaan, henteu weléh
unggeuk, soméah, dipikaresep ku kolot-budak komo ku bujang sapantaranana mah. Sabada
lulus ti pasantrén di Tanjungkerta, Sumedang, Néng Wiwin nuluykeun ka SMK bari
ngajar ngaji ngabaturan umina di masjid.
Iwan ogé kungsi
pok ka kuring, resep cenah ka Néng Wiwin. Tapi geus kapiheulaan Rido, jadi
kajeun ngéléhan. Kuring ogé anu sok diajak Rido lamun hayang panggih jeung Néng
Wiwin. Tapi ari geus panggih, lain ngobrol duaan. Ngobrolna téh kudu réaan di
Ranggon Panyawangan. Lamun nganteurkeun balik ka bumi Néng Wiwin, leumpangna téh
dijarakan dua métér.
Matak basa
diulahkeun téh ku kolotna, Rido tuluy pundung. Kuring nganteur nepi ka stasion
Bandung, da Rido ka Surabaya heula tumpak karéta api. Sataun ti harita Néng
Wiwin dilamar ku ustad ti Garut. Ustad beunghar da cenah aktipis partéy bari
jadi anggota DPRD.
Sababaraha bulan
ti harita, Jani jeung Putra milu gawé ka Batam, ngadon masang tower. Tapi
tuluyna henteu baralik deui, kalah ngadon dagang beuleum hui Cilembu di Batam.
Kuring mah gawé di Malang, Jawa Timur, di kebon apel. Kabeneran dunungan téh
leket pisan ibadahna. Lamun puasa téh loba karyawan anu diidinan mudik saacan
munggah.
**
Diuk di Ranggon
Panyawangan bari ngarumbaykeun suku, siga baheula keur rumaja, bari nyawang
tingarudatna warna beureum di langit, asa jararauh panineungan. Waktu téh
henteu karasa robahna. Keur di Malang mah tilu poé katukang asa henteu
sakara-kara, keur di jalan dina karéta api ogé kitu, tapi sabada diuk di
Ranggon Panyawangan asa aya anu leungit tina diri.
Ngarénjag téh
basa geus carangcang tihang. Ti jalan aya anu ngagentraan. “Asép éta téh?”
cenah. Henteu pati jelas pameunteu jeung dedeganana mah, tapi halimpuna mah asa
wawuh. Mani ngaranjug barang turun tuluy nyampeurkeun. Néng Wiwin imut mani
matak ngalenyap enya ogé masih reyem-reyem.
“Asép geuning
tos di dieu?”
“Muhun,
kaleresan kénging libur salami Romadon. Néng Wiwin gening tos mudik?”
“Henteu mudik,
da tos lami ogé di dieu.”
“Oh, sadayana
sareng si Akangna di dieu?”
“Ti kapungkur
ogé da atosan. Mung sataun nikah téh. Abdi téh gening saukur ditikah siri,
horéng didamelkeun anu katilu.”
“Terasna ka
urang mana atuh?”
“Teu acan dugi
ka ayeuna ogé,” cenah bari tungkul, terus amitan.
Haté ngalenyap.
Anu leungit dina haté téh beuki nambahan. Apan ngan kuring di antara
sobat-sobat anu nepi ka umur 35 taun masih ngabujang téh, da puguh dina haté
téh saukur aya Néng Wiwin.
**
Pamulihan, 17
Mei 2017
0 Response to "RANGGON PANYAWANGAN"
Posting Komentar