AMPLOP
Tribun Jabar, 4-6 April 2017
Lanté
semen téh dijeungkalan dua kali. Moal nyalahan, lebah dieu dikuburna amplop
téh. Amplop coklat, henteu pati gedé, tapi kandel eusina. Apal semu rengatna
dina tumbu tambal seménna, enya ogé geus belasan taun, ampir
dua puluh taun, amplop téh dikuburna.
Barang pindah ka imah ieu waé, imah rangkay di perumahan bangkrut di
pakampungan.
Ku sorangan dikuburna ogé. Puguh atuh hariwang lamun mercayakeun ka batur mah.
Peuting nambalna ogé. Lanté lebah dinya téh dikali heula rada jero, terus
diamparan keusik. Amplop téh dibulen ku pelastik, diawuran deui keusik saméméh
disemén téh.
Ceuk
pangrasa mah moal nepi ka ku rinyuh.
Rengat
leutik lanté ditengetan sakali deui. Lain, lain nengetan rengat lanté saenyana
mah. Tapi pikiran téh baluweng. Keur naon amplop téh dikali? Apan maksudna mah,
enya ogé diruang di lanté imah, dijieun jimat, dipupusti, dijieun harta anu
nyeuseup ingetan, lalampahan, pikiran, rasa,
pikeun ngaji diri.
Pahat
jeung palu téh diteundeun dina lanté. Sabaraha kali pahat téh kungsi dicecekel
pikeun diketrokeun kana lanté semén? Teu kaitung. Enya, henteu kaitung. Puguh
atuh, pangabutuh téh siga anu patutur-tutur, antay-antayan taya anggeusna.
“Kang,
kumaha atuh ayeuna mah henteu tiasa nyandak heula balanjaan ti warung Imi. Cenah, seueur
teuing bayareunna,” ceuk Euis,
pamajikan kuring, basa kuring kakara jol ti pagawéan.
“Keun waé atuh,
da enya kuduna ogé urang anu mayar heula. Tah, ari béas mah aya ti Kang Asép,” témbal
téh bari mikeun bungkusan jeung amplop.
“Geuning aya
artosan?”
“Kasbon heula.
Matak nungtut bayar ka warung Imi, karunya.”
Bageur
boga pamajikan téh. Henteu ngangluh, komo nyeukseukan, enya ogé sarwa
kakurangan. Duka meureun pedah geus pangalaman, welasan taun sarwa walurat.
Saukur ngalaporkeun ari aya katugenah siga kitu téh.
“Kang,
bis waé hilap,
tadi aya télépon ti Pa Ridwan, saurna sobat Akang.”
Éta
téh wangkongan sataun ka tukang.
Meungpeung
simpé, trék wé lanté semén téh dipahat.
**
Amplop
téh diteundeun dina samak. Kandel kénéh basa tadi digulang-gapér. Eusina duit
genep ratus rébu rupiah. Moal poho, da ngan kuring-kuringna anu kungsi ngitung
duit dina amplop éta. Enya, baheula di toilet kantor. Jumlah anu lumayan ayeuna
ogé pikeun kuring mah. Komo deui baheula, dua puluh taun katukang basa gajih
pagawé anyar saperti kuring saukur dua ratus lima puluh rébu rupiah.
Taun
1996 mimiti gawé di kantor
pajak téh. Sabada lulus ti Institut Ilmu Keuangan hayangna mah ulin heula. Tapi
nurutan batur milu tés di Kementrian Keuangan, ari pék ditarima, ditempatkeun
di kantor pajak. Siga anu rék resep mimitina mah gawé téh. Enya ogé gajih
saukur cukup keur dahar, nyéwa kamar jeung ongkos, tapi apan makan siang
disadiakeun kantor, unggal minggu meunang uang jajan, jeung cenah sataun sakali
pakanci bari ongkos jeung jajan dibéayaan kantor. Disebut cenah, apan ari
pakanci mah kuring acan ngalaman da gawé téh saukur genep bulan. Tapi jadi
ngahuleng basa hiji peuting katatamuan Kang Ridwan, senior di kampus anu geus
tilu taun gawé di kantor pajak.
“Akang
mah tara narima uang jajan mingguan, pakanci ogé tara miluan, malah ayeuna ogé keur
mikir kumaha carana nolak makan siang ti kantor,” ceuk Kang Ridwan bari ngocék
kopi anu kakara ditinyuh. Malem minggu harita téh, lamun henteu jalan-jalan
kaluar nya ngadon ngobrol sapeupeuting di kamar indekos saha waé. Kitu kabiasaan pagawé bujang bari jomlo
mah. Tadi sobat anu séjén mah ngabring lalajo film, ari kuring bubuhan
sapangaresep jeung Kang Ridwan, nya rék maén catur waé bari ngadangukeun wayang tina
radio.
“Naha
kunaon, Kang?” pok téh curinghak da puguh ngarasa ahéng jeung henteu nyangka
Kang Ridwan bakal ngadongéng kitu.
“Naha
teu apal kitu?” cenah kalah nanya.
Kuring
gideug.
“Makan
siang, uang jajan, ogé pakanci taunan lamun pangasilan pajak nepi kana target,
éta mah lain ti kantor. Tapi inisiatif pingpinan. Cenah maksudna mah ngarah bagian
anu garing milu kabaseuhan. Hartina, éta téh apan duka duit ti mana sumberna. Asa
hariwang wé, asa henteu ngareunah haté, lamun seug miluan kadagingan ku rejeki
henteu puguh.”
“Bagian
naon waé, Kang, anu disebut baseuh téh?”
“Nya
anu sok diparebutkeun mah bagian PPN, PPH Badan, PPH Orang Pribadi. Di bagian
éta mah loba karyawan titipan ti pajabat ieu pajabat itu.”
Kuring
sorangan ditempatkeun di bagian Tempat Pelayanan Terpadu, lokét panarima sagala
laporan jeung surat wajib pajak. Ongkoh deui apan kuring mah acan narima Nota
Dinas Penugasan, hartina acan nyaan ditempatkeun di bagian naon. Kaasup bagian
garing cenah TPT mah. Kuring sorangan henteu kungsi mikir bagian garing atawa
baseuh. Ngembang kadu waé anu aya ngadangu dongéng Kang Ridwan téh.
Ari
kuring, enya ogé ditempatkeun di bagian TPT, tapi siga dibéré jalan keur
babaseuhan. Mimitina mah lantaran resep uprak-oprék komputer. Harita mah komputer
téh masih basajan. Bisa ngagunakeun program msword jeung excel ogé kaasup
hébat. Basa aya programmer ka bagian TPT, ditengetan kumaha carana ngabuka
data-base. Horéng aya data anu bisa dibuka kalayan henteu make password.
Hiji
poé aya wajib pajak anu minangsaraya tanggal mayar pajak téh dipundurkeun.
Paménta anu biasa saenyana mah. Stempel pajak mundur, kitu pagawé séjén mah
nyarebutna. Tapi lantaran datana geus asup kana komputer, atuh henteu bisa
ditedunan paménta wajib pajak téh. Ku kuring dioprék data dina komputer téh,
atuh tanggal mayar pajak téh bisa diatur. Karyawan séjén rareuwaseun. Pingpinan
bagian TPT mah nepi ka manggil kuring. Cenah, lamun ti baheula bisa kitu mah
meureun imah jeung mobil ogé geus nambahan.
Maksud
kuring anu tadina heureuy, sakadar hayang ngabuktikeun bisa henteuna, jadi manjang. Isukna pingpinan
ngageroan, di ruangan kerjana geus aya tamu duaan
basa kuring datang.
“Yi, cobian
panglebetkeun data kana komputer, mung tanggalna hoyong dipundurkeun. Tiasa
anggo komputer anu di dieu wae supadas rinéh,” ceuk pingpinan.
Kuring asa-asa
saenyana mah. Kuring nyaho, ieu téh pagawéan anu salah, tapi lantaran dititah
ku pingpinan, der wé digawéan. Lumayan rada lila ogé da réa data anu kudu
diasupkeun. Réngsé téh waktu istirahat. Léos wé ka musola, manggihan Kang Ridwan
anu biasana nungguan di teras musola.
Lain
kapangaruhan ku Kang Ridwan lamun réngsé solat kuring ngelesed kaluar ti
kantor, ngadon dahar di warteg. Balik dahar papaliwat jeung pingpinan, anjeunna
ngaharéwos, “Bagéan Ayi mah tos disimpen dina laci.” Rada reuwas mimitina mah.
Bagéan naon? Leuwih ngagebeg basa muka laci, aya amplop kandel. Henteu wani
muka, laci gancang ditutupkeun deui. Bubar gawé téh pangpandeurina. Amplop téh
gancang disakuan, dibuka di toilet kantor. Mingkin ngagebeg réngsé ngitung
jumlah duit, genep ratus rébu rupiah. Jumlah anu pohara gedéna, apan gajih
kuring ogé ngan dua ratus lima puluh rébu rupiah.
“Salingkuh pajak
mah babari. Ari wajib pajak anu gedé, nya gedé ogé salingkuhna. Bisa jutaan,
puluhan juta, ratusan juta, malah meureun perusahaan nasional mah bisa
milyaran. Padahal carana mah sarua kitu-kitu kénéh,” ceuk Kang Ridwan. Padahal
kuring henteu ngadongéngkeun sabaraha gedéna duit dina amplop.
Amplop téh
henteu kungsi dibuka deui. Ti harita di kantor téh asa jadi bayeungyang. Pingpinan
nyusulan deui, nitah kuring ngasupkeun tanggal mundur. Pagawé séjénna
patingharéwos, ménta dipangasupkeun data fiktif. Aya ogé anu terus-terang ménta
diajarkeun ngabuka data. “Pokona tiap saya meunang order, di dinya mah kabagéan
wé,” ceuk anu ngaharéwos.
Lantaran kuring
loba alesan nolak, pingpinan ngambek. Pagawé séjénna mindeng sindir-sampir,
majarkeun kuring hawek ngeduk duit saukur keur sorangan wungkul. Ngan kuat
sabulan sanggeus kitu mah, kuring mundur ti kantor. Ari pék Kang Ridwan ogé
sarua.
**
Kungsi kuring
gawé di perusahaan swasta. Pabrik cistik leutik, bagéan masarkeun ka toko-toko.
Tangtu waé kulawarga mah, pangpangna Amih jeung Apih, henteu saukur gogodeg
jeung manghanjakalkeun. Tapi ogé nyeukseukan nepi ka korédas sigana katugenah
dina manahna.
Basa pruk
ngahiji jeung Euis, tuluy pindah ka Ciboléd, ngadeukeutan lembur Euis. Jeung
kolot Euis téh kaasup sadésa tapi béda kampung. Wawuh jeung Kang Asép, bandar
sampeu anu keur ngabaladah ngadegkeun pabrik kiripik sampeu. Asa kabantuan
cenah Kang Asép téh da puguh kuring tohtohan pisan ngokolakeun pabrik
kiripikna.
Henteu
dileuleungit éta ogé, meunang hésé capé ngokolakeun pabrik kiripik téh bisa
kabeuli imah anu ayeuna dicicingan. Imah tipe 36 di perumahan bangkrut,
dibeulina ogé ngan 12 juta bari dicicil. Atuh imahna saukur bisa dicicingan téh
lain bohong. Témbokna angger batako henteu ditaplok, euweuh lalangit, pokona
disebut rangkay teh henteu salah.
Tapi sangeus
barudak anu opatan sarakola mah pangasilan seuseut-seuat dicukup-cukupkeunana. Kungsi
éta ogé Kang Asép nitah kuring nyieun pabrik kiripik sorangan. Tapi dicobaan
téh ngagoréng leuleutikan, teu kaharti ari kudu sagala ngécér mah.
**
Pait peuheur
jadi pagawé leutik geus karasa. Sakapeung sok ngaliwat karumasa, naha henteu
kaduhung bet ngalégég jelema soléh bari nyiksa ka anak pamajikan? Enya ogé
pamajikan téh bageur, tapi ningali begung jeung kuleuheuna mah mindeng henteu
téga. Barudak kurang dahar kurang paké, bet leuwih-leuwih deui rasa mentegeg
téh.
Rasa guligah téh
sakapeung aya deui basa maca berita koran. Cenah, aya pagawé pajak, budak
kénéh, golonganana handap, tapi rekening bank-na henteu kaitung. Da basa kanyahoan,
tuluy dibui, sawaréh duitna téh dipaké sugak-sogok dimonyah-monyah. Apan ongkoh
dibui tapi bisa ulin ka Bali, lalajo tenis Wimbledon, jeung kasenangan séjénna.
Apan matak kitu ogé duitna henteu kaitung. Ras ka sorangan, henteu mustahil
kakayaan téh sakitu lamun baheula sagala daék. Apan sorangan anu ngamimitian
bisa ngutak-ngatik data. Naha kuring kaduhung atawa untung?
Ka dieunakeun,
anu cenah Orde Revormasi, anu ngorowotan kakayaan nagara téh beuki mahabu. Lain
perpajakan waé anu ceuyah. Loba partéy pulitik kalah loba kasempetan pikeun pikeun
basilat séwang-séwangan. Dinas ieu dinas itu, pamingpin daérah, cul-cel
kaparanggih ngagadabah kakayaan nagara. Rahayat leutik mah saukur dibébénjokeun
ku Dana Bantuan Langsung jeung Raskin anu saenyana mah leuwih pantes keur parab
hayam.
Kuring mindeng
ngayakinkeun sorangan, kuring téh jelema anu untung. Atuh kurang sautak-saeutik
mah, jamak da jelema. Apan sakumaha lubak-libukna ogé jelema mah pasti ngarasa
kurang.
Kabeneran panggih
jeung Kang Ridwan téh. Keur ka Bandung, Kang Asép nitip mangmeulikeun brownies.
Ari pék di tempat brownies amprok pisan jeung Kang Ridwan. Ngajengjen sakedapan
mah ningali kuring. Tapi terusna mah ngobrol mani uplek. Ka mana cenah,
ditéangan mangtaun-taun euweuh raratanana. Diubek dina dunya maya alias
internét ogé henteu kapanggih. Sanggeus ngobrol ngalér-ngidul, brasna téh kana
usaha. Basa apaleun kuring mah ngokolakeun pabrik kiripik sampeu, kirim cenah
sampelna. Apan Kang Ridwan téh pengusaha makanan ringan. Tokona ogé cenah aya
kana sapuluhna.
Duka kumaha
kuring ujug-ujug sumanget. Ari percaya mah apan ti baheula ogé henteu hamham ka
Kang Ridwan mah. Ongkoh deui apan Kang Ridwan ogé wani milih jalan anu tarahal
pinuh ku batu koral téh lantaran hayang hirup leuwih mulya. Dua poé ti harita
kuring ngahaja nganjang ka Kang Ridwan.
“Emh, nyaan
kiripikna mah gurih. Tinggal dimerekan jeung dikemas anu hadé, sigana moal hésé
ngajualna,” cenah. “Bungbuna ogé rada dipariasikeun. Sok atuh urang loncingkeun
di toko Akang.”
Balik ti Kang
Ridwan kapikiran deui ngabongkar amplop téh. Amplop ditimang-timang sabada
ditoong eusina. Geus waktuna duit ieu téh dianggeuskeun. Keur modal nyieun kemasan
waé kitu, enya ogé kurang tapi ngabantu. Ngumaha ka Kang Asép pasti teu wasa
pok. Apan basa ngagoréng sorangan ogé, Kang Asép anu ngamodalan bari acan mayar
nepi ka ayeuna.
Dua minggu ti
harita Kang Ridwan nelepon. Ka mana cenah anu rék ngobrolkeun louncing téh bet
henteu béja henteu carita deui. Kuring saukur ngahéhé da puguh bingung. Isukna
Kang Ridwan datang. Ngahuleng salila-lila di hareupeun imah rangkay kuring.
Basa geus asup ka jero, ngahuleng deui waé enya ogé kuring meni gepyak
ngadongéng.
Terusna mah lila
ngobrolkeun ngaran mérek kiripik. “Omat, isuk pagéto kudu ka Bandung, urang
nyieun keur kemasanna. Keun Akang anu nguruskeun keur louncing mah. Urang
ngondang grup bloger waé, sukuran bari louncing di toko,” cenah saméméh amitan.
Tungtungna mah sagala dibéayaan ku Kang Ridwan. Atuh duit dina amplop téh
dibagikeun ka barudak yatim jeung fakir. Amplopna mah henteu dipiceun,
dipiguraan digantungkeun di tengah imah.
Éta téh sataun
katukang. Terusna mah matak hélok, kiripik anu dikemas jeung dimérekan téh jadi
sabiwir hiji. Minangka bédana ti kiripik anu Kang Asép téh saukur bungbu anu
meunang ngaracik kuring, lada anu dilépel-lépel. Enya ogé harga mah jadi leuwih
ti dua kali lipet, pesenan Kang Ridwan téh kalah beuki loba.
Dina sataun téh
bisa ngamodal nyieun panggoréngan sorangan, ngaréhab imah, malah meuli mobil
sagala. Sok ngahuleng téh ari subuh, sabada solat tobat jeung tahajud. Bari
neuteup amplop téh, haté mah sok ngarakacak. Ampir dua puluh taun hirup sangsara
sanggeus wani-wani ngajauhan panggoda amplop, céngharna mah henteu sakara-kara
ku kabeneran jeung waktu anu henteu nepi ka sataun.
“Enya, hirup mah
saukur kaulinan. Matak nalangsa lamun boboléh ku pangirut pangkat atawa serah
bongkokan ku panggoda dunya,” gerentes teh bari imut neutup amplop di tengah
pigura. **
25 Maret 2017
Diropéa tina
pangalaman saenyana.
0 Response to "AMPLOP"
Posting Komentar